| کنترل بیولوژیک محور برنامة مدیریت تلفیقی آفات در مزارع نیشکر خوزستان |
| کد مقاله : 1116-9THCBIOCON |
| نویسندگان: |
|
حسین رنجبر اقدم * بخش تحقیقات حشره شناسی کشاورزی، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران، ایران |
| چکیده مقاله: |
| بدنبال افزایش سطح زیر کشت نیشکر در استان خوزستان و تبدیل بوم سامانه‌های طبیعی و کشاورزی سنتی به بوم سامانة تک کشتی نیشکر، خسارت آفات مهمی مثل ساقه خواران نیشکر، Sesamia spp.، کنة زرد نیشکر، Oligonychus sacchari McGregor و سفید بالک نیشکر، Neomaskellia andropogonis Corbett رو به فزونی نهاد. در این میان خسارت ساقه‌خواران به عنوان مهمترین آفت بیشتر نمایان بود و مدیریت آنها با تغییرات اقلیمی تهمیدات جدیدی را نسبت به اقدامات گذشته طلب می‌کرد. بدنبال سمپاشی بر علیه ساقه-خواران در کشت و صنعت هفت تپة خوزستان در گذشته مشخص شده بود، توقف برنامه سمپاشی می‌تواند زمینه را برای کنترل طبیعی این ساقه خواران بوسیلة زنبور پارازیتوئید Telenomus busseolae Gahan فراهم نماید. همینطور مشخص شده بود، این زنبور شعاع پرواز، تخصص میزبانی، میزان پارازیتیسم و سایر سازگارهای بوم شناختی مطلوبی دارد. بنابراین، زنبور تلنموس در کنار سایر راهبردهای مدیریت تلفیقی در کنترل ساقه‌خواران نیشکر بیشتر مورد استفاده قرار گرفت. با توسعة سطح زیر کشت نیشکر، پرورش انبوه و رهاسازی زنبور یاد شده نیز با هدف کنترل بیولوژیک ساقه خواران نیشکر به عنوان محور برنامه مدیریت تلفیقی ساقه خواران نیشکر مورد توجه قرار گرفت. از مشکلات این روش تخصص بالای میزبانی و امکان پرورش انبوه زنبور فقط با بکارگیری میزبان‌های اصلی آن بود. با این حال، تا سال‌های اخیر پرورش انبوه زنبور تلنموس با استفاده از پرورش لاروهای سزامیا روی ساقه‌های نیشکر انجام می‌شد. ولی بر اساس آخرین یافته‌ها، تولید زنبور تلنموس با کیفیت مطلوب، هزینه کمتر و صرفه جویی در زمان، با استفاده از تخم‌های سزامیای تولید شده با بکارگیری جیره غذایی نیمه مصنوعی امکان پذیر شد. این یافته توام با تغییرات اقلیمی و بوم شناختی حادث شده در سال‌های اخیر که موجب تشدید خسارت ساقه خواران در مزارع نیشکر شده بود، از اهمیت بیشتری برخوردار بود. از طرف دیگر، اهتمام جدی مدیران شرکت‌های کشت و صنعت تولید کننده نیشکر، بر اجتناب از سمپاشی بر علیه آفات و مدیریت تلفیقی ساقه خواران نیشکر با محوریت توسعه برنامه‌های کنترل بیولوژیک است. این موضوع موجب حفاظت و حمایت از سایر دشمنان طبیعی فعال در مزارع نیشکر شده و از طغیان آفات ثانوی نیز جلوگیری کرده است. برای مثال فعالیت مطلوب کفشدوزک استتوروس Stethorus gilvifrons (Mulsant) به عنوان مهمترین عامل کنترل کنندة جمعیت کنة زرد نیشکر در مزارع استان خوزستان، مرهون این تلاش هاست. در حال حاضر این تلاش‌ها موجب شده است، تولید نیشکر در کشور با محوریت توسعة کنترل بیولوژیک و بدون استفاده از هر گونه ترکیبات شیمیایی حشره‌کش عملی شود. |
| کلیدواژه ها: |
| کنترل بیولوژیک، نیشکر، ساقه خواران نیشکر، کنه زرد |
| وضعیت : مقاله به صورت مشروط برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است |
